Μνήμη αγίου Κοσμά του Αιτωλού (24 Αυγούστου)

Ακολουθεί η σχετική εγκύκλιος του Μητροπολίτου Κονίτσης. Θα μας επιτραπούν μόνο δύο σχόλια σε αυτήν. Το πρώτο έχει να κάνει με την αργία της Κυριακής. Ο άγιος Κοσμάς μαρτύρησε για την αργία της Κυριακής. Μετέφερε, όπως γράφει και ο Σεβασμιώτατος, την αργία, από Σάββατο που είχαν επιβάλει οι Εβραίοι σε Κυριακή. Για αυτό και δωροδόκησαν τον πασά των Ιωαννίνων να τον εκτελέσει, παρότι ο άγιος Κοσμάς κήρυττε με την άδεια του Πατριαρχείου. Το δεύτερο σχόλιο, που σχετίζεται με τον πρώτο, έχει να κάνει με την γνωστή φράση του πατρο-Κοσμά, την οποία για τον φόβο των Ιουδαίων κυριολεκτικά, ο Σεβασμιώτατος κόβει στην μέση:
«δέκα χιλιάδες χριστιανοὶ μὲ ἀγαπῶσι καὶ ἕνας μὲ μισεῖ», η οποία συνεχίζεται "καὶ ἕνας ἑβραῖος μὲ ἀγαπᾶ καὶ δέκα χιλιάδες μὲ μισῶσι". Όποιος βουλευτής ψήφισε την κατάργηση της αργίας της Κυριακής και εμφανιστεί σε ναό κατά την εορτή του αγίου, το λιγότερο που χρειάζεται είναι εκδίωξη.

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
                                                                            -Α-

            Λίγοι ἄνθρωποι ἐργάστηκαν τόσο πολὺ γιὰ τὸ Γένος τῶν Ἑλλήνων, ὅσο ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὁ Ἱερομάρτυρας καὶ Ἐθναπόστολος. Κι’ ὄχι μόνο ἐργάστηκε, ἀλλὰ τὸ καταπληκτικό του ἔργο τὸ ὑπέγραψε μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας του, στὶς 24 Αὐγούστου 1779.

            Οἱ καιροί, τὸν 18ο αἰώνα ἦταν ἰδιαίτερα δύσκολοι γιὰ τοὺς Ἕλληνες.
Ἡ ἀμάθεια βασίλευε παντοῦ, ὄχι μόνο στὸ θέμα τῶν γραμμάτων, ἀλλὰ κυρίως στὰ ζητήματα τῆς Πίστεως.

Ἀλήθεια, τὶ πίστευαν καὶ πόσο πίστευαν οἱ ραγιάδες στοὺς Τούρκους ὀρθόδοξοι χριστιανοί ; Ὅ,τι εἶχαν παραλάβει ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά, γεμᾶτα ὅμως  ἀπὸ προλήψεις καὶ δεισιδαιμονίες, ἐνῷ συχνὰ κυριαρχοῦσαν τὰ πάθη τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς ἐκδικητικότητας. Τὸ ὅτι δὲ τότε εἴχαμε καὶ ἀλλαξοπιστίες, φανερώνει, πέρα τῶν ἄλλων, καὶ τὴν ἔλλειψη σταθερότητας στὸ θέμα τῆς Πίστεως. Ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος ἡ φτώχεια καὶ ἡ βαρειὰ φορολογία ποὺ ἐπέβαλλαν οἱ κατακτητές, κι’ ἀπὸ τὸ ἄλλο οἱ ἀπειλὲς καὶ οἱ φοβέρες τῶν Τούρκων ἐναντίον τῶν «γκιαούρηδων» (ἀπίστων), ἔκαναν ὡρισμένους νὰ ἀρνοῦνται τὴν Ὀρθοδοξία καὶ νὰ προσχωροῦν στὸν μωαμεθανισμό, ποὺ ἐξαγόραζε τὶς συνειδήσεις μὲ τὴν προσφορὰ ὑλικῶν ἀγαθῶν.

-Β-

            Ἦταν, πράγματι, σκληρὸς ὁ δέκατος ὄγδοος αἰώνας  γιὰ τοὺς σκλαβωμένους Ἕλληνες, ἰδιαίτερα γιὰ ὅσους ζοῦσαν στὴν περιοχὴ τῆς σημερινῆς Βορείου Ἠπείρου. Γιατὶ κινδύνευαν νὰ χάσουν τὴν «ταυτότητά» τους, τὴν Ὀρθόδοξη καὶ τὴν Ἑλληνική. Τετρακόσια σχεδὸν χρόνια ὑπόδουλοι σ’ ἕνα βάρβαρο καὶ ἀδυσώπητο δυνάστη, ἦσαν πάρα πολλά. Ἴσως ἄλλοι λαοί, ζῶντας στὶς ἴδιες συνθῆκες, νὰ εἶχαν ἐξαφανισθῆ ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς. Ὅμως ὁ Θεός, ποὺ γιὰ λόγους τοὺς ὁποίους Ἐκεῖνος γνωρίζει, εἶχε ἐπιτρέψει ἐκείνη τὴν μεγάλη δοκιμασία, δὲν ἄφησε τὸ Γένος μας νὰ χαθῇ. Ἐδιάλεξε ἕνα ἁπλὸ  Ἱερομόναχο, ἕνα καλόγηρο, ποὺ ἐμόναζε στὴν Μονὴ Φιλοθέου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς ἦταν ὁ ἐκλεκτὸς τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτὸ τὸ τιτάνιο ἔργο γιὰ τὸ ὁποῖο τὸν προώριζε.

-Γ-

 Ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος τοῦ Θεοῦ βρέθηκε σὲ δίλημμα : Νὰ φύγῃ ἀπὸ τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας, νὰ ἀρνηθῇ τοὺς ἀσκητικοὺς ἱδρῶτες του καὶ νὰ ἀναλάβῃ μιὰ ἐργασία ἐπίπονη καὶ ἐπικίνδυνη, ποὺ δὲν ἤξερε οὔτε ποῦ ἄρχιζε, οὔτε ποῦ θὰ τελείωνε ;

           

            Ἀλλὰ τὸ δίλημμα δὲν κράτησε πολύ. Γιὰ τὴν ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν του, ποὺ ὑπέφεραν τόσα δεινά, θὰ ἄφηνε τὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἡσυχία του καὶ θὰ ἔβγαινε στὸν κόσμο. Καὶ πραγματικά : Μὲ τὴν εὐλογία τῆς Μονῆς τῆς μετανοίας του καὶ μὲ τὴν ὁλοπρόθυμη ἄδεια καὶ παρότρυνση τοῦ τότε Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Σεραφεὶμ Β΄, ἐπραγματοποίησε τέσσαρες μεγάλες ἱεραποστολικὲς περιοδεῖες.

-Δ-

            Ὁ λόγος του ἁπλός, μὲ τὸση ὅμως δύναμη, ἔμπαινε βαθειὰ στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἔβλεπαν στὴν ἀσκητική του μορφὴ καὶ στὸ τριμμένο του ράσο, ὅτι ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς ἦταν ἕνας φλογερὸς καὶ γνήσιος ἐργάτης τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι, κατάργησαν τὰ παζάρια τῆς Κυριακῆς, καὶ τὰ μετέφεραν τὸ Σάββατο, ὥστε νὰ μὴ χάνεται ὁ ἐκκλησιασμός · συμφιλιώνονταν μεταξύ τους, ὅσοι εἶχαν συγκρουσθῆ · ἐμπόλιαζαν ἄγρια δένδρα καὶ τὰ ἔκαναν ἥμερα · ἔδιναν χρυσαφικὰ καὶ κοσμήματα γιὰ νὰ κτισθοῦν σχολεῖα καὶ νὰ πληρώνωνται οἱ δάσκαλοι. «Ἀγρίανε τὸ Γένος μας», εἶχε πῆ ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, ὅταν ἄρχιζε τὸ ἔργο του. Ὁ ἴδιος, ὅμως, θὰ ὁμολογήσῃ ἀργότερα, σὲ γράμμα του πρὸς τὸν ἀδελφό του Ἱερομόναχο Χρύσανθο, Σχολάρχη στὴν Νάξο, ὅτι «δέκα χιλιάδες χριστιανοὶ μὲ ἀγαπῶσι καὶ ἕνας μὲ μισεῖ». Ἐκράτησε, λοιπόν, τὸ Γένος ὄρθιο καὶ ψυχωμένο. Καὶ εἶναι, σήμερα, κοινὴ ἡ ἀναγνώριση ὅτι ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 ἔχει τὶς ρίζες της, βαθειὲς καὶ γερές, στὸ ἔργο τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

-Ε-

            Δίκαια, λοιπόν, ἡ Μητρόπολή μας τιμᾷ τὸν Ἱερομάρτυρα καὶ Ἐθνομάρτυρα Κοσμᾶ. Ὅπως κάθε χρόνο, ἔτσι καὶ φέτος, Θεοῦ θέλοντος, θὰ λάβουν χώρα ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις, μὲ ἐπίκεντρο τὸν Ἱερὸ Ναό του, στὴν Κόνιτσα, κατὰ τὸ ἀκόλουθο

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

α) Τὴν Παρασκευή, 23 Αὐγούστου, παραμονὴ τῆς ἑορτῆς, στὶς 7 τὸ ἀπόγευμα θὰ τελεσθῇ Μέγας Ἑσπερινός, στὸ τέλος τοῦ ὁποίου θὰ γίνῃ ἡ λιτάνευση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου καὶ τῆς Εἰκόνος τοῦ Ἁγίου, μέχρι τὴν κεντρικὴ πλατεῖα.

β) Τὸ Σάββατο, 24 Αὐγούστου, κυριώνυμη ἡμέρα τῆς ἑορτῆς, θὰ γίνῃ πολυαρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία. Ἐν συνεχείᾳ, οἱ μὲν Σεβ/τοι Ἀρχιερεῖς θὰ μεταβοῦν στὴν Ἱ. Μ.Μολυβδοσκεπάστου γιὰ νὰ τελέσουν τρισάγιο ἐπὶ τοῦ τάφου τοῦ ἀοιδίμου Σεβαστιανοῦ, οἱ δὲ προσκυνηταὶ θὰ πάρουν ἕνα καφὲ στὸ Δημαρχιακὸ Μέγαρο. Χρόνια πολλὰ καὶ καλά, ἅγια καὶ εὐλογημένα.

Διάπυρος πρὸς Χριστὸν εὐχέτης

Ο   ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

†  Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης  Α Ν Δ Ρ Ε Α Σ